Grauwe vliegenvanger

De grauwe vliegenvanger leeft graag op boerenerven met oude bomen. Het is geen soort die de aandacht trekt door een mooi uiterlijk, maar ze zijn erg nuttig (ze eten veel vliegen en muggen). Grauwe vliegenvangers kunnen extra hulp gebruiken, want hun aantal nam de laatste jaren flink af. Hun grootste probleem is dat er te weinig geschikte nestgelegenheid is. U helpt ze door op uw erf een paar plekken te maken waar ze kunnen nestelen en insecten vinden.

Zo doet u iets voor de grauwe vliegenvanger

Makkelijke maatregelen

1

Nestkasten voor vogels ophangen

Maak een nestkast voor vogels. Op internet vindt u verschillende bouwtekeningen, bijvoorbeeld van de Vogelbescherming). Of schaf een nestkast aan (klik hier voor meer info).


Onderhoud:
maak de nestkast ‘s winters schoon

  • Grauwe vliegenvanger: Hang de kast in een boom of aan de buitenmuur van de schuur of het huis. Bevestig de kast op minstens twee meter hoogte. De windrichting is bij voorkeur noord of oost.
    Kosten: zelf maken of aanschaf: 8 – 15 euro
  • Huiszwaluw: Plaats een kunstnest of een steun onder de dakrand. Zo heeft u invloed op waar de zwaluw zijn nest bouwt. Zoek een plek uit waar u geen last heeft van de zwaluwpoep.
    Kosten: zelf maken of aanschaf: 10 – 15 euro
  • Ringmus: Hang de nestkast buiten in een boom of aan een muur, op minstens 2 meter hoogte. Kies voor een muur die naar het oosten of noorden is gericht.
    Kosten: zelf maken of aanschaf: 9 -20 euro
  • Steenuil: Hang de nestkast op een rustige plek, aan een alleenstaande boom of aan de gevel van een schuur met ochtendzon.
    Kosten: zelf maken of aanschaf: 145 euro
  • Kerkuil: Hang een nestkast op in een schuur. Kies een plek hoog in de nok en zorg dat deze plek altijd toegankelijk is. Laat bijvoorbeeld de schuurdeur of een raampje open staan, of maak een opening in de gevel.
    Kosten: zelf maken of aanschaf: 100 euro
2

Een hoekje of strook grasland laten verruigen

Moeilijk bewerkbare, ongebruikte stukjes van uw grasland kunt u laten verruigen door er niet meer te maaien. Een klein hoekje doet al heel veel. Kies bij voorkeur een plek langs een houtwal, bosje of sloot. De kleine vuurvlinder vindt voedsel bij de bloeiende planten en zet zijn eieren af op zuringsoorten.

Kosten: gering

Onderhoud: eens in de 3 jaar maaien. Maai het liefst in de zomer. Als u in of net voor de winter niet meer maait, kunnen de rupsen en poppen van de kleine vuurvlinder (en andere vlinders van het grasland) overleven.

3

Afrastering plaatsen langs oevers

Bij lage oevers grazen koeien de oeverbegroeiing af. In de oever staan veel bloeiende planten die voor nectar zorgen. Met een afrastering zorgt u ervoor dat de koeien de oevers met rust laten.

Kosten aanleg: 4-5 euro per strekkende 10 meter, voor draad en palen.

Onderhoud: niet nodig.

4

Planten / struiken / bomen planten die veel insecten aantrekken op het erf

Veel vogels eten insecten. Plant daarom wat planten, struiken of bomen die veel insecten aantrekken. Bijvoorbeeld: vlinderstruik, guldenroede, zonnebloem, addertong, lavendel, ijzerhard, rode zonnehoed en fruitbomen.

Kosten: 2-50 euro per stuk, afhankelijk van de soort.

5

Hoogstamfruitbomen planten

Plant enkele hoogstamfruitbomen uit in een grasland. Zo’n boomgaardje is een aantrekkelijke plek voor de grauwe vliegenvanger om voedsel te zoeken. Deze pagina geeft praktische adviezen voor de aanleg.

Kosten: voor fruitbomen 10-20 euro per stuk. Als u eigen materieel gebruikt, brengt het aanplanten geringe kosten met zich mee.

Onderhoud: fruitbomen vragen jaarlijks wat eenvoudig onderhoud (klik hier voor toelichting). Maai het gras jaarlijks na 15 juli.

Meer doen

6

Een houtsingel aanleggen

In houtsingels kunnen veel vogels en kleine zoogdieren voedsel en een schuilplek vinden. U kunt een houtsingel aanleggen waar dat past in het landschap; leg ze dus niet aan in open veen- en kleigebieden.
Kies in nattere gebieden voor een singel met els, Gelderse roos en es.
Kies in droge gebieden voor zomereik, lijsterbes, meidoorn en sleedoorn. Plant een rij van minimaal 25 meter, 1 stek per vierkante meter. Meerdere rijen naast elkaar is nog beter.

Kosten: 1-3 euro per m2

Onderhoud: zet de singel eens per 10-15 jaar af.

Deze soorten helpt u zo ook

  • Vogelsoorten als de kerkuil, witte kwikstaart, zwarte roodstaart, gekraagde roodstaart, geelgors, kneu, huismus, steenuil en putter.
  • Zoogdieren zoals de egel, wezel en hermelijn.
  • Wilde bijen en dagvlinders.

Goed om te weten over de grauwe vliegenvanger

Zo herkent u ze:

  • Grijsbruin van kleur, onderkleed is vuilwit.
  • Zang en roep klinken als een kort ‘tsiet’.
  • Valt vooral op door zijn gedrag: hij zit stil op een uitkijkpost, maakt af en toe een korte, snelle vlucht om vliegen te vangen, en keert dan terug naar z’n post.

Zo leven ze:

  • Vanaf een hoog uitkijkpunt (boom, nok van de schuur) speuren ze naar vliegen, muggen, bijen, wespen, kleine libellen en vlinders en pikken die vanuit de lucht.
  • Grauwe vliegenvangers zijn lange-afstandtrekkers. In augustus vertrekken ze naar westelijk Afrika.
    In april keren ze terug om hier te broeden.

Broeden & opvoeden

De grauwe vliegenvanger houdt van oude bomen; hij bouwt zijn nest in een scheur of grote holte, of in de klimop tegen de stam. Hij heeft graag open uitzicht vanuit het nest en broedt daarom ook in halfopen nestkasten.

Waar komen ze voor & hoe gaat het?

De grauwe vliegenvanger komt in heel Nederland voor, maar nergens in grote aantallen, zo laat de verspreidingskaart zien. Het aantal grauwe vliegenvangers daalt steeds verder.

Meer informatie en hulp

Op de website van Vogelbescherming Nederland vindt u meer informatie over de grauwe vliegenvanger.

Voor grotere maatregelen is regelmatig subsidie beschikbaar. Informeer daarnaar bij het agrarisch collectief in uw regio (klik hier voor meer informatie).

Heeft u vragen over soorten en maatregelen? Een lokale natuur- of landschapsvereniging helpt u vaak graag verder.