Grote modderkruiper

Het werkgebied van CZ Rouveen is één van de weinige plekken in Nederland waar de vissoort ‘de grote modderkruiper’ nog redelijk veel voorkomt. In sloten vinden ze de dikke laag modder waarin ze kunnen overleven bij droogte of bij vorst. Helaas neemt hun aantal ook af in Overijssel. Met enkele maatregelen aan uw sloten helpt u voorkomen dat deze bijzondere vis uit ons gebied verdwijnt.

Zo doet u iets voor de grote modderkruiper

Makkelijke maatregelen

1

Een sloot pas schonen in oktober of november

Schoon uw sloten pas in oktober of november. U helpt er meerdere soorten mee! Zoals de gewone dotterbloem: die kan dan nog bloeien en zaad zetten. Zo overleven ze op de plek waar ze al staan. Zorg dat de maaikorf niet door de grond gaat; dat voorkomt beschadiging van de wortels. Schonen zorgt ook voor nieuwe kiemplaatsen.
U helpt met deze maatregel ook de grote modderkruiper. Bij het schonen van sloten belandt soms meer dan de helft van del grote modderkruipers op de kant. Als u pas in het najaar waterdragende sloten schoont, voorkomt u dat eitjes en (jonge) vissen verloren gaan. Laat daarvoor de sliblaag zoveel mogelijk met rust.

Kosten: gering

2

Grote modderkruipers terugzetten in de sloot

Kijk na het opschonen of er vissen in de uitgehaalde bagger zitten en zet die weer terug in het water. Dit kunt u ook doen als u er één in de maaikorf ziet kronkelen.

Kosten: gering

Goed voor:

Grote modderkruiper
3

Een natuurvriendelijke oever aanleggen

Geef de sloot vanaf net onder de waterlijn een flauw oplopend talud. Hoe flauwer, hoe beter, want op een flauwe oever maken soorten als de dotterbloem de meeste kans (de meeste sloten bieden alleen maar een smalle strook rond de waterlijn als groeiplek). De ideale oever heeft een verhouding van 1:3 of meer.

Kosten: gering bij gebruik eigen materieel. Door een loonwerker: vergraven van 1,5-3 kuub per meter oever (kosten 5-10 euro per strekkende meter). Met de grond kunt u elders natte plekken ophogen.

Onderhoud: jaarlijks in september-november de helft van de oever opschonen, de andere helft laten staan.

4

Een overwinteringsplek bij een duiker maken

Verdiep de sloot voor een duiker met 10-30 centimeter (totaal 0,5 -3 m2 is genoeg). Zo maakt u geschikte overwinteringsplekken, want rond duikers bevriest het water minder snel.

Kosten: gering als u het werk zelf uitvoert. Kosten bij uitvoering door een loonwerker: amper, als u het combineert met ander werk.

Goed voor:

Grote modderkruiper

Meer doen

5

Sloten beter verbinden met (grotere) duikers

Vervang dammen zonder duikers of met kleine duikers door een dam met een grote duiker: meer dan 50 cm in diameter. Zo maakt u sloten onderling beter bereikbaar. Dat vergroot het leefgebied van de grote modderkruiper.

Kosten duiker: afhankelijk van de lengte 350-500 euro

Kosten aanleg: gering als u het werk zelf uitvoert. Door loonwerker: 150-250 euro.

Onderhoud: duikers elk najaar opschonen

Goed voor:

Grote modderkruiper

Deze soorten helpt u zo ook

  • Andere vissen zoals de bittervoorn, kleine modderkruiper en zeelt.
  • Zoogdieren zoals de waterspitsmuis.
  • Planten zoals de dotterbloem, gele lis en waterdrieblad.

Goed om te weten over de grote modderkruiper

Zo herkent u ze:

  • Langgerekt, rond lichaam, bij de staart afgeplat met een dikke slijmlaag (tegen uitdroging).
  • Donkerbruine rug, geeloranje buik, zwarte lengtestrepen. In de paaitijd hebben de mannetjes een oranje buik.

Zo leven ze:

  • Ze gebruiken kleine, soms erg smalle en ondiepe sloten als plek om te paaien (van april tot juni). Jonge vissen groeien op in ondiepe oeverzones met veel planten.
  • Ze overwinteren in breed, diep water of in diepe delen van sloten.
  • Bij droogval en vorst kruipen ze diep in de modder, beschermd door hun slijmlaag.
  • Ze worden actief bij luchtdrukschommelingen. Daarom werden ze ook wel ‘weeralen’ genoemd.

Waar komen ze voor & hoe gaat het?

De grote modderkruiper is vrij zeldzaam in Nederland. Deze kaart laat zien waar hij voorkomt.
De soort staat op de Rode Lijst (lijst met bedreigde of kwetsbare soorten) en is beschermd in Nederland. Doden, vangen of proberen te vangen is verboden.

Meer informatie en hulp

Op de website van Ravon, de vereniging voor reptielen, amfibieën en vissen, vindt u meer informatie.

Voor grotere maatregelen is regelmatig subsidie beschikbaar. Informeer daarnaar bij het agrarisch collectief in uw regio (klik hier voor meer informatie).

Heeft u vragen over soorten en maatregelen? Een lokale natuur- of landschapsvereniging helpt u vaak graag verder.