‘Wij zijn eerder aan verdienen toe dan een gangbare boer’

Interview ZuivelZicht, 20 maart 2018
Tekst: Sjoerd Hofstee, Foto: Langs de Melkweg

De Jersey-veestapel van Bartele en Rianne Holtrop, alias Boer Bart, loopt in februari op de vorst lustig te weiden. Het is onderdeel van een bedrijfsvoering die anders dan anders is in Nederland, maar gedragen wordt door een sterke visie en een helder verhaal. Het leverde Holtrop onder andere een gezamenlijk kaasmerk op met Bastiaansen, onderdeel van Rouveen Kaasspecialiteiten.

De vorst loert duidelijk om de hoek in het Friese Rotsterhaule als Bartele Holtrop eind februari op de trekker springt om mest uit te rijden. Geen eigen trekker, ééntje die hij huurt van zijn broer die op het ouderlijk bedrijf op gangbare wijze een paar kilometer verderop boert. Bij Holtrop, ofwel ‘Boer Bart’ zoals hij zijn concept en producten vermarkt, geen dure machines, trekkers of gebouwen. “Alles binnen onze bedrijfsvoering is gericht op lage kosten en zo dicht mogelijk bij de natuur blijven.”
Het motto van Holtrop is ‘Vooruit naar de oorsprong’. Samen met zijn vrouw Rianne startte hij vier jaar geleden op een boerderij met oudere bedrijfsgebouwen. Om die start te realiseren, was er geen andere optie mogelijk dan werken met lage kosten. Onderdeel daarvan is zoveel weiden als mogelijk. Daarom kozen ze bewust voor Jerseys. Een licht koeienras met hoge gehalten, extra geschikt voor kaasproductie. De dieren produceren van het vroege voorjaar tot het late najaar louter uit vers weidegras.

Kasstroom
“De hele veestapel kalft af in het voorjaar, dit jaar bewust een paar weken eerder dan vorig jaar”, vertelt Holtrop. Vorig jaar kalfden de eersten pas in maart. “Daardoor viel onze kasstroom in de maanden februari en maart te ver terug. Nu weidt eind februari al 30 procent van de veestapel overdag van 10.00 tot 16.00 uur”, aldus Holtrop. “Tot begin april gaan we op deze wijze door, met een groeiende koppel door extra afkalvingen, waarbij de dieren dagelijks een nieuw afgezet perceel van onze 46 ha aan weidepercelen aangeboden krijgen. Rond die datum is het namelijk ‘balansdag’. Dat is de dag waarna de groei voldoende is om elke drie weken rond te gaan over het hele areaal. Vanaf dan weiden alle melkkoeien ook volledig dag en nacht en produceren ze volledig op weidegras. Dit soort kennis haal ik uit Ierland en Nieuw-Zeeland, maar we sparren hierover ook veel met Mastermind-club, een studieclub van jonge collega’s die hetzelfde doel nastreven.”

Visie
Holtrop benadrukt dat andere systemen niet minder goed zijn, maar wel bijna altijd duurder. De goedkope manier van werken sluit volledig aan op de visie van de ondernemer, maar werd uit nood geboren. Hij heeft als jonge, startende ondernemer een hoge financiering en de Jerseys geven weinig liters melk. De productie blijft gemiddeld steken onder de 5.000 kg per koe. Zijn kostprijs ligt dan ook op 38 cent per kg melk. “Door de hoge gehalten van de Jerseys en omdat we direct na de start zijn omgeschakeld naar biologisch, ontvingen wij echter een goede melkprijs. Afgelopen jaar lag die op 59 cent per liter melk.”
Een opbrengstprijs die nu goed loont, maar de kostprijs beheersen noemt Holtrop minstens zo belangrijk. “Een merk opbouwen is leuk en kan bijvoorbeeld tien jaar prima werken, maar je kunt het ook in één dag kwijtraken. Door voor reguliere prijzen te kunnen produceren, zijn we economisch niet afhankelijk van het merk Boer Bart. Dat is gezond.”

Tjonger
Voorlopig zitten ze echter goed. De opbrengst voor de melk krijgt bij Boer Bart sinds vorig jaar namelijk een extra plus. Circa de helft van de geproduceerde melk wordt apart opgehaald en bij Bastiaansen Bio in Molenschot, dochteronderneming van Rouveen Kaasspecialiteiten, verwerkt tot de merkkaas Tjonger – vernoemd naar een riviertje vlakbij de boerderij van Holtrop. Het product wordt in natuurwinkels en restaurants verkocht. Over de hoogte van het afgesproken vergoeding laat de ondernemer zich volgens afspraak niet uit. “Het is hoe dan ook prachtig en eervol om je eigen product onder een gezamenlijk merk te verwerken en vermarkten.”
Het inkomen van de jonge boer was afgelopen jaar dan ook prima. Hoe goed wil hij niet zeggen, al laat hij voorzichtig doorschemeren dat het duidelijk bovenmodaal was. “Het voordeel van een lagekostenconcept ten opzicht van gangbaar is dat je als boer veel eerder aan jezelf toe bent als er winst wordt gemaakt. Dure vervangingen in voerwagens, trekkers of gebouwen kennen wij amper, net als hoge voerkosten die elke maand terugkomen.”

Prikkelen
Eenvoudig is het niet. “Als biologisch boer kun je moeilijk bijsturen en met onze werkwijze is het helemaal pionieren.” Zijn vroege weidegang is er een voorbeeld van, collega’s verklaren hem voor gek. “Discussie vind ik niet erg, integendeel. En ja, ik prikkel met mijn werkwijze en stellingnames collega’s inderdaad ook wel eens bewust. Wij werken bewust aan het sluiten van de kringloop op het eigen bedrijf. Dat gaat ons denk ik niet voor 100 procent lukken, maar het is dagelijks een heerlijke uitdaging om volledig samen te werken met de natuur én van daaruit te trachten economisch renderend te opereren.”

‘Ondernemen geleerd met kipcaravanconcept’
Het was Rouveen zelf die Holtrop benaderde voor samenwerking. In de eerste plaats om zijn bijzondere verhaal. Naast het zo volledig mogelijk melken uit weidegras, zijn meer zaken gericht op een zo natuurlijk mogelijke manier van werken. De kalveren worden grootgebracht door enkele maanden bij een paar koeien te zogen en in het land staat een verplaatsbare ‘kipcaravan’. Niet van het merk Kip, maar vol met leghennen. De eieren worden verkocht aan huis en in speciaalzaken. “Daarvan heb ik veel geleerd”, vertelt Bartele Holtrop. “Allereerst dat je verhaal oprecht moet zijn en dat je het veel en vaak moet vertellen, om die reden schrijf ik zelf ook vaak een blog. Zo creëer je je eigen verhaal, voordat iemand anders dat voor en over jou creëert. Daarna moet je je product verkocht zien te krijgen en als derde, niet te onderschatten stap, het geld ook daadwerkelijk binnen te krijgen.”
Mede om die reden is hij zo content met de samenwerking met Bastiaansen en Rouveen. “Ik ben geen kaasmaker en heb de tijd niet voor distributie. Dit soort partijen wel. Het verhaal heb ik wél; dat brengen wij dagelijks in praktijk.”